Zmiana klubu, trenera i szkoły to ważne momenty w życiu sportowca – zobacz na co zwrócić uwagę i skąd czerpać siłę w okresie zmiany.
Bycie sportowcem to pod wieloma względami życie na walizkach. Pamiętam jak wracałam do domu z obozów i trzeba było wyprać wszystko, wysuszyć i spakować na nowo, bo rano był np. wylot na zawody. W grę wchodziły wszystko pomysły, suszarki, kaloryfery, albo prasowanie na mokro. Nawet jeśli sportowiec, młody lub dorosły, przyzwyczaja się do trybu wyjazdów, to zawsze w głowie jest świadomość, że po wszystkim wraca do domu. Co, kiedy dom zamieniany jest na szkolny internat albo akademik?
Pamiętam, że kiedy zdecydowałam się na wyjazd na stypendium sportowe i studia do USA, miałam w sobie mieszankę uczuć – od ekscytacji, przez smutek i przerażenie. Wiedziałam, że Pittsburgh stanie się moim domem na kilka najbliższych lat. Zmiana klubu, trenera, kolegów i koleżanek, kraju, kultury, języka – wszystkiego, co do tej pory dawało mi poczucie bezpieczeństwa, była dla mnie bardzo trudna. Do tej pory pamiętam dokładnie widok mojej rodziny na lotnisku, kiedy odchodziłam za bramki odprawy. Nie wiedziałam, czego mam się spodziewać i było mi po prostu smutno. Teraz niczego nie żałuję, ale wtedy bałam się okrutnie, że po prostu sobie nie poradzę.
Bardzo często zdarza mi się pracować z zawodnikami, którzy, jako nastolatkowie wyjeżdżają z rodzinnego domu, aby uczyć się i trenować w miejscu, które oferuje im większe możliwości rozwoju. To duże wyzwanie, które rozpoczyna się od zmian w wielu obszarach i wymaga czasu na zaadaptowanie się w nowym środowisku tak, aby móc wykorzystywać wszystkie te nowe możliwości. Cel jest przecież jasny – spełniać swoje sportowe marzenia. Zobacz mój mały poradnik, który może Ci się przydać.
Trener
To jest jedna z główniejszych postaci w całym procesie. Nie bój się podejść i porozmawiać z trenerem o tym, jak się czujesz. Możesz zacząć od poproszenia o spotkanie, w którym ustalicie wspólnie cele i określicie Twoje mocne i słabe strony. Indywidualny kontakt z trenerem, choć może wydawać się straszny, pomoże Ci nawiązać komunikację i pokażesz swoje zaangażowanie i chęć polepszania swoich umiejętności.
Trenerzy innych grup / asystenci trenera
Zdarza się, że trener główny jest niedostępny, dlatego możesz wykorzystać innych trenerów w klubie, którzy pomogą Ci się lepiej zaadaptować. Możesz porozmawiać z nimi o historii drużyny, swoich celach, albo poprosić o wskazówki dotyczące np. lokalnych miejsc. Trenerzy to bardzo często byli zawodnicy, którzy kiedyś byli na Twoim miejscu. Zapytaj ich o to, jak się wtedy czuli i co robili, ale lepiej przejść przez ten trudny okres.
Szkoła
Edukacja to jest bardzo istotny element rozwoju sportowca i nie powinna spadać na drugie miejsce priorytetów, tylko dlatego, że jest się perspektywicznym – wciąż jednak młodym – zawodnikiem. Spróbuj powiadomić nauczycieli w indywidualnej rozmowie, że proces zmiany jest dla Ciebie trudny i zapytaj, czy w razie potrzeby możesz zgłosić się do nich po pomoc. Taka rozmowa pokaże nauczycielowi, że Ci zależy i szukasz rozwiązań, zanim jeszcze napotkasz trudności. Postaraj się też utrzymywać skupienie na zajęciach i kończyć jak najwięcej prac domowych i notatek podczas lekcji. W ten sposób zaoszczędzisz sobie czasu na wieczorne i weekendowe nadrabianie nauki.
Drużyna
Każdy ‘team’ jest inny i może być bardziej lub mniej otwarty na nowych członków, ale nie masz na to za bardzo wpływu. Chociaż to wydaje się szalone, spróbuj być pierwszą osobą, która inicjuje kontakt z kimś w grupie. Nie czekaj, aż ktoś pierwszy się do Ciebie otworzy. Wbrew pozorom, w każdej grupie są różne osobowości i charaktery, wiec znajdziesz kogoś z kim łatwiej Ci będzie nawiązać kontakt na samym początku. Zaproponuj wspólną aktywność w czasie poza treningami. Pomyśl, że nie tylko Ty możesz czuć się teraz samotny/a!
Pedagodzy i psycholodzy w szkole lub klubie
To jest zewnętrzne grono osób, które może wydawać się z trudne do nawiązania kontaktu, ale oni są tam po to, żeby Ci pomóc. Nawet jeśli rozmowa okaże się dziwna, to warto spróbować otworzyć się i zaczerpnąć czyjejś wiedzy w kwestii odnajdowania się w nowym środowisku. Pamiętaj, że już sama rozmowa i opowiedzenie o tym, jak się czujesz przyniesie ulgę i obniży napięcie. Coraz więcej psychologów szkolnych dysponuje praktycznymi też bardzo praktycznymi narzędziami z zakresu Pierwszej Pomocy Psychologicznej i mogą okazać się dużym, niezależnym wsparciem.
Sen
Rytm snu i cała wieczorna rutyna to bardzo ważny element wzmacniający. Pozbawienie się regularnego snu w dawce min. 7-8h / dobę, znacznie obniża Twoją dyspozycję na treningu i szkole. Jeśli brakuje Ci snu, to układ nerwowy i cały mózg działa w trybie rezerwy, w skutek czego, masz spore trudności z koncentracją, przyswajaniem wiedzy i kontrolowaniem emocji. Pamiętaj, że nie da się nadrobić braków snu w weekend, dlatego zadbaj o odpowiednią ilość snu w tygodniu i postaraj się odłożyć telefon – i całą elektronikę – godzinę przed pójściem do łóżka.
Odżywianie i nawodnienie
Stresujące i wymagające sytuacje życiowe to mobilizacja układu nerwowego do walki – do tego potrzebujesz dużo energii, której dostarczasz poprzez sen i pożywienie. Wartościowe posiłki i odpowiednie nawodnienie to fundament funkcjonowania Twojego organizmu. Obniżone samopoczucie i brak sił może utrudnić Ci podejmowanie się wyzwań treningowych i szkolnych na miarę Twoich prawdziwych możliwości. Samodzielne żywienie na początku może sprawiać Ci trudność a dostęp do szybkich, ale nieodpowiednich substytutów jedzenia może stanowić ryzyko! Zaczerpnij wiedzy u odpowiednich źródeł, np. dyplomowanych dietetyków sportowych.
Trening mentalny
Odporność psychiczna i umiejętności psychiczne można odpowiednio wzmocnić i wytrenować. Okres zmian i brak poczucia stabilności to dobry moment na zaczerpnięcie porady psychologa sportowego, który pomoże Ci opracować odpowiednie cele, nawyki i formy mierzenia progresu. Jeśli nie masz takiej możliwości, to zacznij od małych zmian i rutyny zapisywania swoich dokonań. Codziennie notuj treningi z zaznaczeniem tego, z czego jesteś zadowolony/a. Zapisz kilka najważniejszych umiejętności fizycznych i technicznych, w których będziesz doszukiwać się zmian i progresu. Zadbaj też oto, żeby codziennie sprawiać sobie małą przyjemność.
Mindfulness
Trening uważności to, zgodnie z wieloma badaniami naukowymi bardzo skuteczny sposób na obniżenie lęku i stresu. To mogą być krótkie, 5-10 minutowe sesje, w których np. skupiasz się na wydłużonym oddechu, wyobrażając sobie, jak przepływa przez wybrane części Twojego ciała. Metoda mindfulness polega na doświadczaniu danej chwili i obserwacji własnych myśli w nieoceniający sposób. Warto połączyć to z chwilą relaksu i obcowania z naturą. Możesz też wprowadzić w swoją codzienną rutynę uważne spacerowanie i zwracanie uwagi na otaczającą Cię przestrzeń. Na koniec dnia zanotuj to, co doceniasz i za co jesteś dzisiaj wdzięczny/a. Praktyka wdzięczności pomaga obniżyć uczucie niepokoju i poprawia dobrostan.
Zmiany są trudne, ale pamiętaj, dlaczego to robisz i do czego zmierzasz.
Ja wiem, że w moim przypadku było warto!
Trzymam kciuki i baw się dobrze.
Joanna Budzis