Dlaczego zawodnicy, którzy są w szczycie formy i zdobywają upragnione wyniki, odchodzą, “nie dają rady”, znikają lub głośno mówią “pas”? Można usłyszeć wtedy komentarze w mediach pt.: “wypalił się”, “głowa mu nie wytrzymała”, “nie wytrzymała presji” itd. I choć widzimy tylko ułamek prawdziwego życia sportowców, to oceniać lubimy bardzo. A gdyby tak pójść trudniejszą ścieżką i…
ZAMIAST OCENY: PSYCHOEDUKACJA!
Wiele bardziej i mniej tragicznych sytuacji w sporcie nie musiałoby się wydarzyć, gdybyśmy wyposażyli zawodników (od najmłodszych lat) w 5 kluczowych umiejętności mentalnych. Mimo że nie ma ludzi perfekcyjnych i każdy z nas popełnia błędy, to istnieją umiejętności, których rozwój sprawia, że zawodnik jest bardziej odporny psychicznie. Dzięki temu jesteśmy zdolni do radzenia sobie z wyzwaniami, presją i trudnościami. Odporność psychiczna determinuje naszą odporność na stres. Peter Clough i jego współpracownicy określili cztery (4) fundamentalne cechy osobowości, jako struktury odporności psychicznej, znane jako “Model 4C”
Chris Harwood oraz Richard Anderson poszli o krok dalej i poszerzyli model o dodatkowe “C” oraz zaaplikowali go do sportu, pisząc książkę pt. „Coaching Psychological Skills in Youth Football – Developing The 5Cs”.
MODEL 5C
Co zatem kryje się pod tajemniczym 5C oraz jakie umiejętności pozwolą sportowcom na zdrową i wyróżniającą się karierę?
COMMITMENT – ZAANGAŻOWANIE
Zawodnik zaangażowany jest przygotowany na każdy trening, daje z siebie wszystko, chce się uczyć i nie boi się wyzwań. Możesz rozwijać tą umiejętność stawiając sobie cele na każdy trening (na czym dziś będę się skupiać?) i prowadząc dziennik treningowy (z czego jestem zadowolony, a co chciałbym poprawić?).
COMMUNICATION – KOMUNIKACJA
“Nie ma sportów indywidualnych, wszystkie są zespołowe”. Niezależnie od dyscypliny, dobra komunikacja jest niezbędna w życiu sportowca. To nie tylko rozmawianie z trenerem, przekazywanie mu ważnych informacji oraz otrzymywanie informacji zwrotnej. To bycie sportowcem, który pomaga, zachęca, słucha, chwali i docenia innych.
CONCENTRATION – KONCENTRACJA
Dobra koncentracja, to zdolność sportowca do skupiania się na właściwych rzeczach we właściwym czasie i miejscu, przy jednoczesnym blokowaniu czynników rozpraszających uwagę, które mogą mieć wpływ na jej wydajność. O czym myślałeś dziś podczas treningu? Czy Twoje myśli były skupione na TU i TERAZ? Sprawdź, w jakich sytuacjach Twoja zdolność koncentracji spada. Jeśli masz problemy w tym aspekcie, to mogą Ci pomóc praktyki mindfulness oraz prowadzenie dziennika treningowego.
CONTROL – KONTROLA
Zdolność kontroli emocji przed, po i w trakcie startu, ale także poczucie, że to Ty kontrolujesz zadanie, które jest przed Tobą pozwala Ci na spokój i czujność przed startem. Poczucie kontroli daje Ci poczucie sprawczości i pozwala na przyjęcie pełnej odpowiedzialności za start. Zarówno za błędy, jak i sukcesy!
Świadomość własnych myśli, uczuć i emocji oraz dzielenie się nimi z innymi przed, w trakcie i po treningach i zawodach to kluczowy sposób rozwijania umiejętności kontroli. Szczególnie pomocny będzie tutaj trening oddechowy oraz SELF – TALK.
CONFIDENCE – PEWNOŚĆ SIEBIE
Czy zawodnik pewny siebie nigdy się nie boi? NIE! Jednak działa mimo strachu, ponieważ może ufać sobie. Zna swoje mocne i słabe strony, jest pozytywnie nastawiony do zadania i.. nie boi się popełniać błędów, ponieważ wie, jak dużo może się z nich nauczyć.
Wypisz swoje sukcesy i mocne strony i zacznij budować pewność siebie!
Praca nad tymi psychicznymi umiejętnościami może pomóc zawodnikom w radzeniu sobie ze stresem i wyzwaniami, przed którymi stoją w trakcie swojej kariery. Sportowiec rozwijający się według modelu 5C może skuteczniej osiągać założone cele sportowe.
Umiejętność regulowania emocji, takich jak złość i frustracja, przy jednoczesnym skupieniu uwagi na tym, co w danym momencie ważne, interakcjach z innymi w sposób pozytywny i pomocny oraz pozostawaniu zmotywowanym i pewnym siebie w obliczu trudności, to nie tylko gwarant odporności psychicznej w sporcie, ale także w codziennym życiu.
Bibliografia:
Clough, P., & Strycharczyk, D. (2012). Developing mental toughness: Improving performance, wellbeing and positive behaviour in others. Kogan Page Publishers.
Harwood, C., & Anderson, R. (2015). Coaching psychological skills in youth football: Developing the 5Cs.